بسته حقوقی برای رایدهندگان انتخابات ریاست جمهوری
بسته
حقوقی برای رایدهندگان انتخابات ریاست جمهوری
همه چیز جلو چشم مردم است
پس از 4 سال، دوباره موضوع مهم انتخابات ریاست جمهوری در کشور
مطرح شده است. در این میان، گاهی تب انتخابات کار دست کسانی میدهد که از قوانین
مربوط به آن سرپیچی میکنند. اگر میخواهید با این قوانین آشنا شوید، صحبتها و
پیشنهادهای دکتر «مهدی مختاری» عضو هیات علمی دادگستری و مدرس دانشگاه شهید بهشتی
را در این باره بخوانید
همانطور که برای انجام هر کاری در کشور قانونی وجود دارد، انتخابات نیز تابع قانون مخصوصی است که دستگاههای اجرایی و نظارتی، همچنین نامزدها و طرفدارانشان باید از آن پیروی کنند. این قانون در سال 1364 برای اولین بار نوشته شد و آخرین بار در اسفندماه سال 1391 اصلاح شد. البته در اصل115 قانون اساسی کشور نیز شرایط رییسجمهوری برشمرده شده است.
مجازات تبلیغات زودهنگام
اگر میخواهید
بدانید که تبلیغات نامزدهای ریاست جمهوری باید به چه صورت باشد، به ماده 65 قانون
انتخابات ریاست جمهوری مراجعه کنید که میگوید: «از زمانی که نامزدهای ریاست
جمهوری از سوی شورای نگهبان تأیید صلاحیت شدند و اسامی آنها اعلام شد، میتوانند
تبلیغات خود را شروع کنند.
حق تبلیغات
برای همه نامزدها مساوی است و میتوانند در مکانهای از پیش تعیینشده به طور
مساوی به تبلیغات بپردازند. زمان فعالیتهای انتخاباتی هم از تاریخ اعلام اسامی
آنها توسط وزارت کشور تا 24 ساعت قبل از شروع اخذ رأیگیری است.»
اما
قانونگذار به بیان زمان قانونی تبلیغات انتخابات اکتفا نکرده، بلکه برای تخلفی که
ممکن است در جریان رقابتهای انتخاباتی صورت گیرد، در ماده 68 این قانون مقرر کرده
است: «انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدها، صحبت علیه
نامزدهای ریاست جمهوری از میز خطابه نماز جمعه و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و
دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسایل و امکانات
وزارتخانهها و ادارات، شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و نهادها و
مؤسساتی که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده میکنند و همچنین در اختیار
گذاشتن این وسایل و امکانات، ممنوع است و مرتکب آن مجرم شناخته میشود.»
مجازات
اشخاصی که مشمول حکم این ماده قانونی شوند از یک تا شش ماه حبس در نظر گرفته شده
است. اگر شما با تخلفاتی از این دست روبهرو شدید در وهله نخست میتوانید هیئتهای
نظارت شورای نگهبان را از موضوع مطلع کنید. به گفته اعضای شورای نگهبان، چنین تخلفهایی در
بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی در انتخابات موثر خواهد بود. همچنین شعبه خاصی با
قاضی مسلط به موضوع دعوا، برای رسیدگی به تخلفات انتخاباتی وجود دارد.
تخلف
را گزارش کنید
با اینکه
تا به حال در کشور ما دیده نشده است، یا شخصی با زور و ترساندن، مردم را مجبور کند
به او رای بدهند؛ قانون تمام جوانب را در نظر گرفته و برای مواردی از این دست نیز
مجازاتهایی را پیشبینی کرده است. طبق قانون انتخابات، اگر شخصی با ایجاد ترس و
وحشت، مردم را وادار کند که به او رای بدهند،حداقل مجازات او 74 ضربه شلاق و دو
سال حبس است.
بنابراین
اگر در حوزه انتخابی که برای رای دادن میروید، شاهد تقلبی بودید، وقت را تلف
نکنید زیرا گفتن آن به ناظر شورای نگهبان که در همان حوزه حضور دارد، میتواند
باعث باطل شدن رای آن حوزه شود. البته اگر این موضوع در ابعاد وسیعی اتفاق افتاده
باشد، شورای نگهبان کل انتخابات را منحل و باطل و در فرصتی دیگر، دوباره زمان
انتخابات را اعلام میکند. امیدواریم هیچ وقت شاهد چنین رویدادهایی نباشیم.
نماینده، نامزد انتخاباتی پای صندوق
جالب است بدانید که نامزدهای ریاستجمهوری میتوانند با
هماهنگی شورای نگهبان در روز انتخابات، خود یا نمایندهای از سوی آنها در کنار
صندوقهای رای حضور داشته و ناظر برگزاری انتخابات باشند. شواری نگهبان پیش از
تایید انتخابات به شکایتهایی که از جانب مردم یا نامزدها مطرح میشوئرسیدگی می
کند.
برنده انتخابات کیست؟
خوب است
بدانید، نامزد برنده انتخابات کسی است که 1+50 درصد از رای صحیح به صندوقریخته
شده مردم را به دست آورده باشد. به فرض اگر کل رایهای صحیح (رایی که سفید نباشد
یا 2 نام در آن نوشته نشده باشد و ...) در صندوقها عددی معادل 10 میلیون رای
باشد، هرکدام از نامزدها که حداقل 5 میلیون و 1 رای را از آن خود کرده باشد، به
عنوان رییسجمهور انتخاب میشود. اگر هیچ یک از نامزدها نتوانند این نصاب آرا بهدست
آورند، انتخابات به دور دوم میرسد. در دور دوم، بین دو نامزدی که بیشترین آرا را در
مرحله نخست کسب کردهاند، هر کس که رای بیشتری به دست آورد، به عنوان رییسجمهور
معرفی خواهد شد. البته در برخی از کشورهای روند انتخاب رییسجمهوری در همان مرحله
نخست و با اکثریت نسبی صورت میگیرد.
خصوصیات برگ، صندوق و محیط رای
طراحی برگههای
اخذ رای، اهمیت زیادی دارد و تا جایی که امکان دارد برگه رای باید ساده و بدون
ابهام باشد. به این معنی که افراد به آسانی بتوانند رای خود را در آن بنویسند.
شاید شنیده باشید که در برخی از کشورهایی مانند هند یا مصر که نرخ بیسوادی
بالاست، برای رای دادن در انتخابات، روی برگههای رای، به جای نام نامزدهای ریاست
جمهوری، شکل اجسام یا گلها را میکشند. در بعضی از کشورها هم عکس نامزدها را در
برگههای رای چاپ میکنند تا افراد بیسواد جلوی اسم آنها علامت بگذارند. در کشور
ما افراد بیسواد برای رای دادن باید با شخصی که سواد خواندن و نوشتن دارد به حوزه
انتخاباتی بروند و او برایشان رای را روی کاغذ بنویسد. همچنین در مورد نحوه باید
رایگیری و ویژگی شعبه اخذ رای، نکته مهم این است که قسمت مشخصی مانند یک کیوسک یا
باجه برای انجام این کار وجود داشته باشد و فرد آزادانه و به دور از چشم دیگران،
رای خود را در همانجا بنویسد و در صندوق بیندازد و دیگران هم از رای او باخبر
نشوند. محیط رایگیری نباید طوری باشد که شخص در آن احساس ترس و وحشت داشته باشد؛
بلکه باید محیطی راحت و آرام و بدون مداخله باشد و رایدهنده بدون نگرانی رای خود
را یادداشت کند. صندوق رای نیز باید پلمپ شده باشد تا در لحظه آغاز رایگیری از خالی
بودن آن اطمینان به وجود آید. صندوقهای اخذ رای باید در حضور ناظران انتخاباتی پلمپ
شود و ناظر صندوق تا زمان پایان برگزاری انتخابات و بازگشایی صندوق باید در کنار
آن حضور داشته باشد.
- ۹۲/۰۲/۱۶